ผู้เขียน

ดูทั้งหมด

บทความ โดย Winn Collier

นึกภาพอนาคตที่ต่างออกไป

นักเรียนชั้นมัธยมต้นและมัธยมปลาย 300 คนในเมืองเล็กๆชื่อนิโอเดอชา รัฐแคนซัส เรียงแถวกันเข้าร่วมการประชุมของโรงเรียน พวกเขานั่งอยู่ตรงนั้นด้วยความไม่เชื่อ เมื่อได้ยินว่าสามีภรรยาที่มีความเกี่ยวข้องกับเมืองของพวกเขา ตัดสินใจจะจ่ายค่าเรียนมหาวิทยาลัยให้นักเรียนนิโอเดอชาทุกคนเป็นเวลา 25 ปี นักเรียนทุกคนตะลึงงัน เปี่ยมไปด้วยความสุขและน้ำตา 

นิโอเดอชาได้รับผลกระทบทางเศรษฐกิจอย่างรุนแรง ซึ่งหมายความว่าหลายครอบครัวกังวลว่าจะจ่ายค่าเรียนมหาวิทยาลัยได้อย่างไร ของขวัญนี้เปลี่ยนชีวิตคนหลายช่วงอายุ ผู้บริจาคหวังว่าสิ่งนี้จะช่วยหลายครอบครัวได้ในทันทีและยังเป็นการจูงใจให้คนอื่นย้ายมาเมืองนิโอเดอชาด้วย พวกเขานึกภาพว่าความมีน้ำใจของพวกเขาจะสร้างงานใหม่ ความมีชีวิตชีวาใหม่ และอนาคตที่ต่างออกไปโดยสิ้นเชิงให้กับเมืองนี้

พระเจ้าปรารถนาให้คนของพระองค์มีใจกว้าง ไม่ใช่แค่ตอบสนองความต้องการของตน ณ เวลานั้น แต่โดยการนึกถึงอนาคตใหม่ของเพื่อนบ้านที่กำลังลำบาก คำสั่งของพระเจ้าชัดเจน “หากพี่น้องร่วมชาติของเจ้ายากจนลงไม่สามารถหาเลี้ยงชีพได้ เจ้าจงช่วยเหลือเขา” (ลนต.25:35 TNCV) ความมีน้ำใจไม่ใช่แค่การให้สิ่งจำเป็นต่อร่างกาย แต่คือการนึกถึงสิ่งที่พวกเขาต้องการ เพื่อใช้ชีวิตร่วมกันเป็นชุมชนในอนาคต พระเจ้าตรัสว่า “จงช่วยเหลือเขา...เพื่อเขาจะอยู่ท่ามกลางพวกเจ้าต่อไปได้” (ข้อ 35 TNCV)

การให้ที่ลึกซึ้งที่สุดนั้นให้ภาพของอนาคตที่ต่างออกไป ความเมตตาอันยิ่งใหญ่และสร้างสรรค์ของพระเจ้าหนุนใจให้เรานึกถึงวันนั้นที่เราทุกคนจะอยู่ร่วมกันเป็นหนึ่งเดียวและสมบูรณ์

ใจเมตตาเหนือใจขมขื่น

เมื่อตึกเวิลด์เทรดเซ็นเตอร์ถล่มในวันที่ 11 กันยายน 2001 เกร็ก โรดริเกซเป็นหนึ่งในเหยื่อที่เสียชีวิตในซากปรักหักพัง ขณะที่ฟิลลิสผู้เป็นแม่และพ่อของเขาเศร้าโศก พวกเขาได้ใคร่ครวญอย่างรอบคอบในการตอบสนองต่อการโจมตีอันน่ากลัวนี้ ในปี 2002 ฟิลลิสพบกับไอช่า เอลวาเฟ่ซึ่งเป็นแม่ของชายคนหนึ่งที่ถูกกล่าวหาว่าช่วยเหลือผู้ก่อการร้าย ฟิลลิสเล่าว่าเธอ “อ้าแขนออกและเดินเข้าไปหาหญิงคนนั้น เราสวมกอดกันและร้องไห้ ...ไอช่ากับฉันเกิดความผูกพันกันในทันที...เราทั้งคู่ต่างทนทุกข์กับเรื่องราวของลูกชายพวกเรา”

ฟิลลิสพบกับไอช่าในเวลาที่เจ็บปวดและทุกข์โศกร่วมกัน เธอเชื่อว่าความโกรธแค้นต่อการตายของลูกชายอย่างที่ควรจะเป็นนั้น ไม่อาจเยียวยาความปวดร้าวของเธอได้ เมื่อฟังเรื่องราวของครอบครัวไอช่า เธอรู้สึกสงสารและต่อต้านการทดลองที่จะให้มองพวกเขาเป็นศัตรู เธอปรารถนาความยุติธรรม แต่เธอก็เชื่อว่าเราต้องสลัดทิ้งการทดลองที่จะแสวงหาการแก้แค้น ซึ่งมักจะผูก
มัดเราไว้เมื่อเราเป็นผู้ถูกกระทำ

อัครทูตเปาโลแบ่งปันความเชื่อมั่นนี้ โดยเตือนเราว่า “จงให้ใจขมขื่น และใจขัดเคือง และใจโกรธ และการทะเลาะเถียงกัน และการพูดให้ร้าย กับการคิดปองร้ายทุกอย่างอยู่ห่างไกลจากท่านเถิด” (อฟ.4:31) เมื่อเราสละอำนาจของการทำลายล้างเหล่านี้ พระวิญญาณของพระเจ้าก็จะทรงเติมเต็มเราด้วยมุมมองใหม่ เปาโลกล่าวว่า “จงเมตตาต่อกัน มีใจเอ็นดูต่อกัน” (ข้อ 32) เป็นไปได้ที่เราจะแก้ไขสิ่งผิดให้ถูกในขณะที่ปฏิเสธใจที่โกรธแค้น ขอพระวิญญาณทรงช่วยเราที่จะสำแดงความเมตตาซึ่งมีชัยเหนือใจขมขื่น

มองเห็นทางที่ใช่

คงไม่มีใครเชื่อว่าเฟลิเป้ กุสตาโว นักสเก็ตบอร์ดชาวบราซิลวัย 16 ปีจะกลายเป็น “หนึ่งในสุดยอดนักสเก็ตบอร์ดในตำนานของโลก” พ่อของเขาเชื่อว่าลูกชายจะต้องไล่ตามความฝันในการเล่นสเก็ตเป็นอาชีพ แต่พวกเขาไม่มีเงิน พ่อจึงขายรถยนต์ที่มีและพาลูกชายไปเข้าแข่งขันในรายการแทมปาแอมอันโด่งดังในฟลอริดา ไม่มีใครเคยได้ยินชื่อกุสตาโว...จนกระทั่งเขาชนะการแข่งขัน และชัยชนะนั้นนำเขาเข้าสู่อาชีพที่น่าทึ่งในเวลาอันรวดเร็ว

พ่อของกุสตาโวมีความสามารถในการมองเห็นหัวใจและความปรารถนาของลูกชาย กุสตาโวบอกว่า “เมื่อผมกลายเป็นพ่อคน ขอให้ผมเป็นได้เพียง 5 เปอร์เซ็นต์เหมือนพ่อของผมก็พอ”

พระธรรมสุภาษิตอธิบายถึงโอกาสของพ่อแม่ที่จะช่วยลูกๆ เพื่อให้พวกเขามองเห็นว่าพระเจ้าได้ทรงออกแบบจิตใจ ความรู้สึกตื่นเต้นกับสิ่งใดสิ่งหนึ่ง และบุคลิกภาพที่เป็นแบบเฉพาะของพวกเขา และจากนั้นจึงแนะแนวทางและส่งเสริมให้พวกเขาไปสู่เส้นทางนั้น ที่สะท้อนให้เห็นว่าพระเจ้าทรงสร้างพวกเขาให้เป็นใคร ดังที่ผู้เขียนได้กล่าวว่า “จงฝึกเด็กในทางที่เขาควรจะเดินไป และเมื่อเขาเป็นผู้ใหญ่แล้วเขาจะไม่พรากจากทางนั้น” (22:6)

เราอาจไม่มีต้นทุนที่สูงหรือความรู้ในระดับลึก แต่ด้วยพระปัญญาของพระเจ้า (ข้อ 17-21) และความรักความเอาใจใส่ของเรา เราสามารถมอบของขวัญอันยิ่งใหญ่ให้ลูกๆ และเด็กคนอื่นๆ ที่ได้รับอิทธิพลจากเรา เราสามารถช่วยให้พวกเขาวางใจในพระเจ้าและมองให้ออกถึงเห็นเส้นทางที่เขาจะสามารถเดินไปตลอดชีวิตของพวกเขา (3:5-6)

ทั้งครอบครัว

เจมส์ในชุดนักโทษลายทาง เดินข้ามห้องออกกำลังกายที่อบอ้าวแล้วปีนเข้าไปในสระน้ำสำเร็จรูปที่ซึ่งอนุศาสกประจำเรือนจำได้ให้บัพติศมาแก่เขา ความสุขของเจมส์เพิ่มทวีคูณเมื่อได้ยินว่า บริตทานีผู้เป็นลูกสาวและเป็นผู้ต้องขังเช่นกัน ได้รับบัพติศมาในวันเดียวกัน...ในน้ำเดียวกัน! เมื่อพวกเขารู้ว่าเกิดอะไรขึ้น แม้แต่เจ้าหน้าที่ต่างก็ซาบซึ้งใจ “ไม่มีตาคู่ใดที่ปราศจากน้ำตา” อนุศาสกกล่าว หลังจากเข้าออกคุกเป็นเวลาหลายปี บริตทานีกับพ่อของเธอต่างต้องการการยกโทษจากพระเจ้า และพระเจ้าประทานชีวิตใหม่ให้ทั้งคู่พร้อมกัน

พระคัมภีร์บรรยายถึงการเผชิญหน้าในคุกอีกแบบหนึ่ง ครั้งนี้เป็นเรื่องของนายคุกที่ได้รับการเปลี่ยนแปลงโดยความรักของพระเยซูทั้งครอบครัว หลังเกิด “แผ่นดินไหวใหญ่” ที่สะเทือนสะท้านคุกและ “ประตูคุกเปิดหมดทุกบาน” เปาโลกับสิลาสไม่ได้หนีแต่ยังคงอยู่ในคุก (กจ.16:26-28) นายคุกเต็มล้นด้วยความซาบซึ้งใจที่พวกเขาไม่หนีไปจึงพาพวกเขาไปที่บ้าน และในที่สุดได้ถามคำถามที่เปลี่ยนแปลงชีวิตว่า “ข้าพเจ้าจะต้องทำอย่างไรจึงจะรอดได้” (ข้อ 30)

“จงเชื่อและวางใจในพระเยซูเจ้า” พวกเขาตอบ “ทั้งครอบครัวของท่านด้วย” (ข้อ 31) คำตอบนี้เผยให้เห็นน้ำพระทัยของพระเจ้าที่ต้องการเทพระเมตตาลงมา ไม่เพียงแก่บุคคลใดบุคคลหนึ่งแต่ทั้งครอบครัวของเขาด้วย เมื่อได้พบกับความรักของพระเจ้า พวกเขาทุกคนทั้ง “ตัวเขา [นายคุก] และทุกคนในครอบครัว...ได้มาเชื่อพระเจ้า” (ข้อ 34 TNCV) แม้เรามักจะปรารถนาอย่างยิ่งให้คนที่เรารักได้รับความรอด แต่เราเชื่อวางใจได้ว่าพระเจ้าทรงรักพวกเขามากกว่าที่เรารัก พระองค์ทรงปรารถนาจะสร้างพวกเราทุกคนขึ้นใหม่ รวมทั้งครอบครัวของเราด้วย

ดูแลซึ่งกันและกัน

โฮเซ่เป็นครูสอนแทนวัย 77 ปีที่อาศัยอยู่ในรถเป็นเวลากว่าแปดปี ทุกคืนชายชราจะซุกตัวนอนในรถฟอร์ดทันเดอร์เบิร์ดแอลเอ็กซ์ปี 1997 ของเขา คอยตรวจสอบแบตเตอรี่รถยนต์อย่างระมัดระวังขณะที่ใช้จ่ายไฟให้กับคอมพิวเตอร์เมื่อทำงานในช่วงค่ำ แทนที่จะแบ่งเงินเป็นค่าเช่าบ้าน โฮเซ่กลับส่งไปให้สมาชิกครอบครัวหลายคนในประเทศเม็กซิโกที่มีความจำเป็นมากกว่า ทุกเช้าศิษย์เก่าคนหนึ่งของเขาจะเห็นโฮเซ่คุ้ยหาของในกระโปรงหลังรถ “ผมแค่รู้สึกว่าต้องทำบางอย่างในเรื่องนี้” ชายคนนี้กล่าว เขาจึงเปิดระดมทุนและหลายอาทิตย์ต่อมาก็ได้มอบเช็คแก่โฮเซ่เพื่อช่วยเขาจ่ายค่าที่พัก

แม้พระคัมภีร์จะบอกอยู่บ่อยครั้งให้เราดูแลซึ่งกันและกัน แต่บางครั้งก็เป็นเรื่องยากที่จะมองข้ามความกังวลของเราเอง ผู้เผยพระวจนะเศคาริยาห์ตำหนิชาวอิสราเอลที่แทนที่จะนมัสการพระเจ้าและรับใช้ผู้อื่น พวกเขากลับ “รับประทานเพื่อตัว[เขา]เอง” (ศคย.7:6) พวกเขาไม่สนใจว่าตนเป็นส่วนหนึ่งของชุมชนและเพิกเฉยต่อความต้องการของเพื่อนบ้าน เศคาริยาห์อธิบายพระบัญชาของพระเจ้าอย่างชัดเจนว่า พวกเขาต้อง “พิพากษาตามความจริง จงแสดงความกรุณาและความปรานีต่อพี่น้องของตน [และ] อย่าบีบบังคับหญิงม่าย ลูกกำพร้าพ่อ คนต่างด้าวหรือคนยากจน” (ข้อ 9-10)

แม้เป็นเรื่องง่ายที่เราจะหมกมุ่นอยู่กับความต้องการของตัวเอง แต่ความสัตย์ซื่อเรียกร้องให้เราใส่ใจต่อความต้องการของผู้อื่นด้วย ในคลังทรัพย์ของพระเจ้ามีมากเพียงพอสำหรับทุกคน และด้วยพระกรุณาของพระเจ้า พระองค์ทรงเลือกใช้เราเป็นผู้มอบบางส่วนจากคลังทรัพย์อันรุ่งเรืองนี้แก่ผู้อื่น

ไม่กำพร้าพ่ออีกต่อไป

กาย ไบรอันท์เป็นคนโสดและไม่มีลูก เขาทำงานในแผนกสวัสดิการเด็กของนครนิวยอร์ก ในแต่ละวันเขาพบว่ามีความต้องการพ่อแม่บุญธรรมสูงมาก เขาจึงตัดสินใจทำบางอย่าง เป็นเวลากว่า 10 ปีที่ไบรอันท์อุปการะเด็กมากกว่า 50 คน เขาเคยดูแลเด็ก 9 คนในเวลาเดียวกัน ไบรอันท์อธิบายว่า “ทุกครั้งที่ผมหันไปมอง ผมจะเห็นเด็กที่ต้องการที่พัก ถ้าคุณมีที่ว่างในบ้านและในหัวใจของคุณ คุณจะรับเลี้ยงพวกเขาโดยไม่ต้องคิดอะไรเลย” เด็กในอุปการะที่โตขึ้นและออกไปใช้ชีวิตของตนเองจะยังมีกุญแจเข้าอพาร์ทเมนท์ของไบรอันท์ และมักจะกลับมาในวันอาทิตย์เพื่อมากินอาหารเที่ยงกับ “พ่อ” ไบรอันท์สำแดงความรักของพ่อให้แก่คนมากมาย

พระวจนะบอกเราว่าพระเจ้าทรงติดตามทุกคนที่ถูกลืมหรือถูกทอดทิ้ง ถึงแม้ผู้เชื่อบางคนจะพบว่าชีวิตของตนขาดแคลนและเปราะบาง แต่พระเจ้าสัญญาว่าจะอยู่กับพวกเขา พระเจ้ายังทรงเป็น “พระบิดาของคนกำพร้า” (สดด.68:5) หากเราอยู่ตัวคนเดียวไม่ว่าจะเป็นเพราะการถูกละเลยหรือโศกนาฏกรรม พระเจ้าทรงอยู่และเอื้อมพระหัตถ์มาหาเรา ดึงเราเข้าใกล้และประทานความหวังให้แก่เรา แท้จริงแล้ว “พระเจ้าทรงให้คนเปลี่ยวเปล่าอาศัยอยู่ตามบ้านเรือน” (ข้อ 6) ในพระเยซู ผู้เชื่อคนอื่นๆคือครอบครัวฝ่ายวิญญาณของเรา

ไม่ว่าความท้าทายเกี่ยวกับครอบครัวของเราจะเป็นเรื่องใด การแยกอยู่ตัวคนเดียว การถูกทอดทิ้ง หรือความสัมพันธ์ที่ผิดปกติ เรารู้ได้ว่าเราเป็นที่รัก เมื่อมีพระเจ้าเราจะไม่กำพร้าพ่ออีกต่อไป

การเยียวยาสำหรับคนทั้งโลก

สถานพยาบาลลับ (โรงพยาบาลฟรานย่าพาร์ติซาน) ซ่อนตัวอยู่ในหุบเขาห่างไกลทางตะวันตกของสโลวีเนีย มีเจ้าหน้าที่จำนวนมากคอยดูแลทหารบาดเจ็บหลายพันคนระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 2 และถูกปิดซ่อนจากนาซีมาตลอด แม้จะเป็นเรื่องน่าจดจำที่สามารถหลบเลี่ยงการพยายามค้นหาของนาซีหลายครั้งได้สำเร็จ แต่ที่น่าจดจำกว่าคือการที่โรงพยาบาลแห่งนี้ (ซึ่งก่อตั้งและดำเนินการโดยกลุ่มต่อต้านสโลวีเนีย) ดูแลทหารจากทั้งฝ่ายพันธมิตรและอักษะ โรงพยาบาลนี้ต้อนรับทุกคน

พระคัมภีร์เรียกให้เราช่วยคนทั้งโลกให้ได้รับการเยียวยาฝ่ายวิญญาณ นั่นหมายความว่าเราต้องมีเมตตาต่อทุกคนไม่ว่าเขาจะมีแนวคิดหรืออุดมการณ์เช่นไร ทุกคนสมควรได้รับความรักและความเมตตาจากพระคริสต์ เปาโลยืนยันว่าความรักที่พระเยซูทรงมีต่อเราทุกคน “ได้ครอบครองเราอยู่ เพราะเราคิดเห็นอย่างนี้ว่ามีผู้หนึ่งได้ตายเพื่อคนทั้งปวง” (2 คร.5:14) เราทุกคนล้วนทนทุกข์จากความเจ็บป่วยเนื่องจากบาป และจำเป็นต้องได้รับการเยียวยาจากการอภัยของพระเยซู และพระองค์เสด็จมาหาเราเพื่อเยียวยาเราทุกคน

แล้วในกระบวนการอันน่าประหลาดใจนี้ พระเจ้าทรงมอบหมายให้เราประกาศ “เรื่องการคืนดีกัน” (ข้อ 19) พระเจ้าทรงเชิญให้เรารักษาผู้คนที่บาดเจ็บและแตกสลาย (เช่นเดียวกับเรา) เรามีส่วนร่วมในงานแห่งการเยียวยารักษาในที่ซึ่งคนเจ็บป่วยจะกลับมาแข็งแรงอีกครั้งผ่านการคืนดีกับพระองค์ และการคืนดีหรือการเยียวยานี้เป็นของทุกคนที่ยอมรับมัน

บางสิ่งที่ลึกซึ้งและผูกพัน

อมินาผู้อพยพชาวอิรัก และโจเซฟชาวอเมริกันแต่กำเนิด ได้เข้าร่วมการประท้วงทางการเมืองโดยอยู่ฝ่ายตรงข้ามกัน เราถูกสอนให้เชื่อว่า ผู้ที่แตกต่างกันทางเชื้อชาติและการเมืองจะเป็นอริที่เกลียดชังกัน แต่เมื่อผู้ประท้วงกลุ่มเล็กๆเข้ามารุมโจเซฟและพยายามจุดไฟเผาเสื้อของเขา อมินารีบเข้าไปปกป้องเขา “ผมคิดว่าเราแตกต่างกันอย่างสุดขั้วแล้วในความเป็นมนุษย์” โจเซฟบอกนักข่าว “ถึงอย่างนั้น มันก็เหมือนเป็นช่วงเวลาที่เราเห็นว่า ‘มันไม่โอเค’” บางสิ่งที่อยู่ลึกกว่าแนวคิดทางการเมืองได้ถักทออมินาและโจเซฟเข้าด้วยกัน

แม้เรามักจะมีความเห็นที่ต่างกันกับคนอื่นๆ เป็นความแตกต่างในเรื่องสำคัญที่ไม่อาจมองข้ามไปได้ แต่ก็ยังมีความเป็นจริงที่ลึกซึ้งยิ่งกว่าซึ่งผูกพันเราไว้ด้วยกัน นั่นคือเราทุกคนถูกสร้างโดยพระเจ้าและทรงผูกพันเราไว้เป็นครอบครัวเดียวกันที่พระองค์ทรงรัก พระเจ้าทรงสร้างเราแต่ละคน “ตามพระฉายาของพระองค์” (ปฐก.1:27) โดยไม่คำนึงถึงเพศ สถานะทางสังคม ชาติพันธุ์ หรือแนวคิดทางการเมือง และไม่ว่าในเรื่องอื่นใดอีกที่เป็นจริงพระเจ้าก็ทรงเป็นภาพสะท้อนอยู่ทั้งในตัวคุณและผม ยิ่งไปกว่านั้น พระองค์ประทานวัตถุประสงค์ร่วมกันแก่เราเพื่อให้ “ทวีมากขึ้นจนเต็ม” และ “ครอบครอง” โลกของพระเจ้าด้วยสติปัญญาและความเอาใจใส่ (ข้อ 28)

เมื่อใดก็ตามที่เราลืมว่าเราผูกพันร่วมกันในพระเจ้า เราก็ทำความเสียหายให้แก่ตัวเองและผู้อื่น แต่เมื่อเราอยู่ร่วมกันในพระคุณและความจริงของพระองค์ เราก็มีส่วนในพระประสงค์ของพระองค์ที่จะทำให้โลกนี้น่าอยู่และเจริญรุ่งเรือง

การต่อสู้อันดุเดือด

ในปี 1896 นักสำรวจชื่อคาร์ล เอคลีย์ พบว่าตัวเขากำลังถูกเสือดาวหนัก 36 กิโลกรัมไล่ล่าอยู่ในพื้นที่ห่างไกลของเอธิโอเปีย เขาจำได้ว่าเสือดาวกระโจนใส่และพยายาม “ฝังเขี้ยวเข้าที่คอของผม” มันพลาด กรามอันแข็งแกร่งจึงงับเข้าที่แขนขวาของเขาแทน ทั้งสองกลิ้งไปบนทรายระหว่างการต่อสู้อันดุเดือดยาวนาน เอคลีย์อ่อนล้าและ “เกิดคำถามว่าใครจะยอมแพ้ก่อน” เขารวบรวมกำลังครั้งสุดท้ายจนสามารถปลิดลมหายใจเจ้าแมวยักษ์ด้วยมือเปล่า

เปาโลอธิบายว่าเราแต่ละคนที่เชื่อในพระเยซูจะต้องเผชิญกับการต่อสู้อันดุเดือดอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ซึ่งเราจะรู้สึกว่าเกินกำลังและถูกล่อลวงให้ยอมแพ้ แทนที่จะเป็นเช่นนั้น เราต้อง “ต่อต้านยุทธอุบายของพญามาร” และ “มั่นคง” (อฟ.6:11,14) แทนที่เราจะหมอบลงด้วยความกลัวหรือแตกเป็นเสี่ยงๆเมื่อตระหนักถึงความอ่อนแอและเปราะบางที่มี เปาโลกลับท้าทายให้เราก้าวไปข้างหน้าด้วยความเชื่อ โดยระลึกว่าเราไม่ได้พึ่งพาความกล้าหาญและกำลังของเราเอง แต่เป็นพระเจ้า “จงมีกำลังขึ้นในองค์พระผู้เป็นเจ้า และในฤทธิ์เดชอันมหันต์ของพระองค์” ท่านเขียน (ข้อ 10) ในความท้าทายทั้งหลายที่เราเผชิญ พระองค์ทรงอยู่ห่างแค่เพียงคำอธิษฐาน (ข้อ 18)

ใช่แล้ว เราจะต้องเจอการต่อสู้อีกมากมาย และเราไม่อาจหนีพ้นด้วยกำลังและสติปัญญาของเราเอง แต่พระเจ้าทรงมีฤทธานุภาพมากยิ่งกว่าศัตรูหรือมารร้ายใดๆที่เราจะได้พบเจอ

เราใช้คุกกี้เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพ และประสบการณ์ที่ดีในการใช้งานเว็บไซต์ หากท่านใช้บริการเว็บไซต์นี้ต่อไป นั่นเป็นการแสดงว่าท่านยอมรับ นโยบายการใช้คุกกี้ของเรา